در این میان اما تالاب‌های بین‌المللی به‌دلیل دارا بودن شرایط خاص، از اهمیت و حساسیت ویژه‌ای برخوردارند و نیازمند حفاظت جدی‌تری از سوی مسئولان هستند؛ موضوعی که البته سال‌هاست در مورد تالاب بین‌المللی هورالعظیم محقق نشده است. گفته می‌شود شرایط منحصربه‌فرد این تالاب آن را در زمره مهم‌ترین تالاب‌های بین‌المللی قرار داده است. هورالعظیم که در غرب استان خوزستان در انتهای رودخانه کرخه در منطقه مشترک مرزی دشت آزادگان بین 2 کشور ایران و عراق واقع شده، سال‌هاست که عوامل تهدید‌کننده و آسیب‌زای بسیاری را تحمل کرده است.
دخل و تصرف و اجرای طرح‌های عمرانی، ساخت جاده‌ها و سازه‌ها، خشکسالی و در پی آن وقوع آتش‌سوزی‌های وسیع، برداشت‌های بی‌رویه و کنترل‌نشده در بالادست و اختصاص ندادن میزان حقابه تالاب از آورد رودخانه‌ها به‌عنوان مهم‌ترین عوامل تهدید‌کننده این زیست‌بوم طبیعی مطرح است. با این حال هرمز محمودی‌راد – مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان – وضعیت ماه‌های اخیر تالاب را مثبت ارزیابی کرده و معتقد است آبیاری‌های موجی بیش از حد متعارف در زمستان سال گذشته در حدی بوده که نه‌تنها باعث آب گیری تالاب شده بلکه در پی آن در زمان خشکسالی هم مشکل حادی متوجه تالاب نیست.
تصرف بخشی از زمین‌ها در بخش شمالی تالاب در پی انتقال نیروهای نظامی مستقر در منطقه به نقطه صفر مرزی از سوی ساکنان و بومیان از دیگر عوامل انسانی آسیب‌زا برای تالاب معرفی می‌شود. هر چند اقدامات سازمان در اواخر سال گذشته برای انتقال نیروهای نظامی به محدوده‌ای خارج از حریم تالاب، دریچه‌های امید برای زنده کردن بخشی از تالاب را در دل دوستداران محیط‌زیست زنده کرد، اما چندی نگذشت که رها‌سازی این منطقه، حضور افراد بومی و تصرف 400 هکتار از زمین‌های بکر در منطقه رفیع، مشکلات جدیدی را برای تالاب ایجاد کرد.
علیرضا صابرپور – مدیرکل منابع طبیعی استان خوزستان – با بیان اینکه این اقدام در جهت بهبود و ساماندهی اوضاع تالاب صورت گرفته است می‌گوید: «در این راستا با تسلیم شکایت به مراجع قانونی و تشکیل پرونده با جدیت هر چه تمامتر به‌دنبال بازپس‌گیری زمین‌های تصرف شده هستیم. »
سید عادل مولا معتقد است که اختصاص ندادن میزان حقابه تعیین‌شده برای تالاب و همچنین برداشت‌های بی‌رویه در بالادست صدمات جبران‌ناپذیری بر این تالاب بین‌المللی وارد آورده است.
براساس توافقنامه انجام شده بین سازمان آب و برق منطقه‌ای، وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط‌زیست و جهاد کشاورزی باید قسمتی از آورد رودخانه‌ها به تالاب‌های منطقه ازجمله هورالعظیم اختصاص داده شود که این میزان براساس تصمیمات اتخاذ شده در ستاد خشکسالی، حتی در شرایط خشکسالی لازم‌الاجرا و به میزان 3 مترمکعب در ثانیه است که نه‌تنها این مهم کمتر اجرا می‌شود بلکه برداشت‌های بی‌رویه و کنترل‌نشده برای مصارف کشاورزی توسط بومیان منطقه در بالادست رودخانه که از اندیمشک تا دشت آزادگان را شامل می‌شود مزید بر علت شده و تالاب را با مشکلات جدی مواجه کرده است.
جعفر حجازی، استاندار خوزستان در نشست بررسی مشکلات تالاب هورالعظیم در مورد مسدود کردن ورودی شط علی و خشک کردن تالاب برای انجام عملیات حفاری توسط شرکت نفت و میدان نفتی آزادگان در جنوب تالاب هورالعظیم، با اشاره به اینکه میدان نفتی آزادگان قرار بود در سال۸۷ فعالیت خود را در تالاب هورالعظیم به اتمام برساند و محل استقرار خود را تا جاده سیدالشهدا محدود کند، گفته است پیش از این نیز به شرکت نفت برای خروج از این تالاب اخطار داده شد، اما این شرکت تاکنون به این تذکر عمل نکرده و باید هر چه سریع‌تر از این محدوده خارج شود. با این حال هرمز محمودی راد با اذعان به اینکه فعالیت شرکت نفت در محدوده زنده تالاب قرار ندارد، تمامی فعالیت‌ها را بعد از انجام مطالعات زیست‌محیطی و اظهارنظر‌های کارشناسی می‌داند و نتیجه می‌گیرد که از این بابت هیچ مشکلی متوجه تالاب نیست.
صابرپور هم در توضیح اقدامات اداره کل منابع طبیعی استان برای حفاظت از تالاب می‌گوید: درخواست حفر چاه به تناسب نیاز شرکت نفت و پس از تایید در کار گروهی متشکل از استانداری، اقتصاد و دارایی، جهاد کشاورزی، مسکن و شهر‌سازی به مرحله اجرا گذاشته می‌شود. در این زمینه اداره منابع طبیعی پس از تایید نهایی در نقل و انتقال زمین که برای هر حلقه چاه حدود یک هکتار است نقش دارد. با تمام این تفاسیر اماسید عادل مولا معتقد است حضور شرکت نفت با وجود در نظر گرفتن تمهیدات لازم باز هم اثرات مخربی برای محیط‌زیست منطقه در پی خواهد داشت.
معاون محیط طبیعی اداره کل محیط‌زیست خوزستان با تقسیم محدوده تالاب به 2 قسمت شمالی و جنوبی می‌گوید: «قسمت جنوبی تالاب از جاده شط علی به پایین را شامل می‌شود که در اختیار شرکت نفت بوده و قسمت شمالی از چذابه تا جاده شط علی امتداد دارد که قسمتی از آن به وسیله مردم تصرف شده است و قسمتی هم در اختیار محیط‌زیست قرار دارد.»
او به اقدامات عملی سازمان حفاظت محیط‌زیست استان برای بازگرداندن حیات به تالاب اشاره می‌کند و می‌افزاید: «با تشکیل کمیته‌ای متشکل از سازمان محیط‌زیست، سازمان آب و برق منطقه‌ای، جهاد کشاورزی و اداره ثبت در پی تعیین محدوده دقیق تالاب هستیم. همچنین از سال گذشته اقدامات و مطالعات کارشناسی برای تبدیل تالاب به منطقه حفاظت‌شده و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست را در دستور کار قرار دادیم و تنها منتظر مجوز اداره منابع طبیعی استان هستیم.»
